Yengeç

Yengeç

Yengeç (Decapoda) on bacaklılar ailesinden kabuklu türlerin tamamına verilen addır. Genel olarak her yengecin çok kısa bir kuyruğu vardır. Karın kısmı ise göğüs bölgesinin alt tarafındadır. Bir çift kıskaç ve kalın zırhlı bir kabuğa sahiptirler. Yengeçler dünyadaki tüm denizlerde, tatlı sularda ve bazı türleri de karada yaşayan geniş bir habitata sahiptirler. Büyüklük olarak, santimetreden daha küçük bezelye yengecinden bir bacağı 4 metreyi aşan örümcek yengecine kadar, oldukça çeşitlilik gösterirler.

Yengeçlerin beş çift bacağı vardır ve ön iki bacağı kıskaçlı olduğu için yürüme işleminde kullanılmazlar. Bacaklarının hareket yönü öne-arkaya yerine yana olduğu için yengeçler yan yan yürürler.

Yengeçlerde insanlardaki gibi damarlarda süregelen bir kan dolaşım sistemi yoktur. Bunun yerine açık kan dolaşımı mevcuttur.

Yengeçlerde cinsiyet ayrımı oldukça belirgindir. Erkek yengeçlerin karın bölgeleri dişi yengeçlere oranla daha dardır. Dişi yengeçlerin ise karın bölgeleri daha geniştir ve çok sayıda yüzme görevinde yardımcı eklemler olan pleopadları mevcuttur. Üreme esnasında döllenen yumurtaları dişi yengeç taşır, yumurta ve yavrular dişi yengecin karın bölgesine yerleşirler.

Hem etçil hem otçul olan yengeçler çoğunlukla yosunlar ile beslenirler. Bunun haricinde yumuşakçalar, bakteriler, tortular, diğer deniz kabukluları ve solucanlar gibi avlarla da beslenirler.

Yengeç eti, ülkemizde yakın zamanda tüketilmeye başlamış olsa da dünya genelinde oldukça rağbet gören bir besindir. Eti tavuk etine benzer fakat çok daha fazla protein içerdiği için tavuk etinden daha fazla yararlıdır. Ayrıca besin değerlerinde omega 3 vitamini de bulunmaktadır. Yengeç etinin sedef hastalığı, kireçlenme gibi rahatsızlıklara iyi geldiği tespit edilmiştir.

En çok bilinen yengeç türleri ise şunlardır;

Pavurya Yengeci

Pavurya yengeci aynı zamanda küflü yengeç olarak da bilinmektedir. Geniş ve yuvarlak bir karapaksa sahiplerdir. 8 ila 14 cm uzunluklarda olabilirler. Eti yenin ve oldukça lezzetli olan bu yengeç özellikle Avrupa denizlerinde yaşamaktadır. Fazla tuzlu suları sevmeyen pavuryaya ülkemizde ençok Karadeniz'de rastlanmaktadır. Marmara Denizi'nde de bulunan pavuryalar Ege Denizi ve Akdeniz'e doğru ilerledikçe görülme olasılığı seyrekleşir ve boyutları da ufalır.

Dev Japon Örümcek Yengeci

En büyük yengeç türü olan Japon yengeçleri adından da anlaşılacağı üzere Japonya denizlerinde bulunur ve gerçek bir devdir. Bacak uzunluğunun 4 metreyi aştığı görülmüştür. Büyük Okyanus'un tabanında 600-700 metre derinliklerde yaşarlar.

Çağanoz

Kıyı yengeci veya çingene yengeci olarak da bilinen bu yengeç türü hemen tüm denizlerde, özellikle kıyılarda ve dere yataklarında yaşamaktadır. 3-5 cm büyüklüğe erişen çağanoz genellikle balıkçılıkta yem olarak kullanılmaktadır.

Çalpara

Ülkemiz denizlerinden Akdeniz'de ve Atlas Okyanusu'nda yaşayan bir türdür. 5-6 cm büyüklüğünde olabilmektedir. Kumluk alanlarda yaşarlar ve özellikle balıkçı ağlarını keserek zarar vermeleri ile ünlüdürler.

Mavi Yengeç

Ana vatanı Kuzey Amerika'nın serin suları olan mavi yengeç en çok Bering Boğazı'nda bulunmaktadır. Ülkemizde Kuzey Ege, Akdeniz, özellikle Dalyan ve İztuzu Plajı bölgelerinde acı sulu lagünlerde yetişen mavi yengeçler adını kıskaçlarındaki mavi renginden almaktadırlar. Besin değeri bakımından oldukça zengin olan mavi yengeç eti çok lezzetlidir. Genellikle kıskaç ve göğüs etleri yenmektedir.

Diğer deniz canlıları hakkında detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.