Mezgit

Mezgit

Gadidae familyasına ait bir balık türü olan mezgit 'Merlangius' cinsine aitdir. Ülkemizde yoğun olarak Karadeniz ve Marmara Denizinde bol miktarda bulunmaktadır. Özellikle kışın Karadenizde oluşan akıntılar nedeniyle mezgitler yoğun olarak Marmara denizine göç etmektedirler.
Gezici balık türlerinden olan mezgitin anavatanı 'Atlas Okyanusu' olarak bilinmektedir. Boyutları ortalama 20 ile 45 cm arasında değişmektedir. Türüne göre 1-2 kilo ağınlığında mezgitlerin olduğu bilinmektedir. Yumuşak pulları mevcuttur. Görünüş olarak ince ve uzun bir yapıya sahiptirler. Genellikle kahverengi ve sarı türlerine rastlanmaktadır. Ancak farklı renklerdede mezgit türleri bulunmaktadır. Dip balığı olarak bilinmektedir. Sardalya, hamsi gibi küçük balıklarla ve deniz dibindeki deniz kastanesi balık yumurtaları ve bir çok küçük deniz canlıları ile beslenmektedirler. 
Bir çok balık türü gibi sürüler halinde yaşamaktadırlar. Yılın tüm aylarında avlanabilmesinden ve etinin oldukça lezzetli olmasından dolayı oldukça fazla talep görmektedir. Aynı zamanda etinin, tavuk etine benzemesi nedeniyle, çok fazla balık sevmeyen insanların tercih ettiği balık türlerinden biri olmaktadır. Genellikle şubat-mayıs ve kasım aylarında üreme gerçekleştirirler yılda iki defa yumurtlama dönemi olduğu bilinsede, fakat bu dönem ve aylar bazı bölgelerde değişikliğe uğrayabilmektedir. Yumurtalarını genellikle su dibindeki çamurlu alanlara bırakan mezgit ortalama olarak 200.000 ile 250.000 arasında yumurta bırakarak çoğalmaktadırlar. Yumurtlama dönemlerinde kıyıya daha fazla yaklaşmaktadırlar. Dişi mezgit, erkek mezgite göre daha iri olmasıyla bilinmektedir. Bu nedenle dişi mezgitin eti erkek mezgite göre daha fazladır. Ticari değeri ve ekonomik değeri yüksektir. 

Mezgit Nasıl Yakalanır

Genellikle soğuk havalarda mezgitler 30 ile 40 metre arası derinliğe inmektedirler. Bu dönemde gır gır ve trol avcılığı yapan balıkçı teknelerine av olurken, yumurtlama dönemlerinde kıyıya yaklaşmalarından dolayı, kumluk alanlardaki veya kanal ağızlarındaki çamur birikintilerinin olduğu bölgelerde amatör balıkçılar tarafından avlanmaktadırlar. Bilinçsiz avlanma sebebi ile yavru mezgitler tüketilmekte ve soyunun tükenme tehlikesinin yüksek olduğu bir türdür. Midye, tavuk eti, (özellikle göğüs kısmını kullanırsanız iyi sonuçlar elde edebilirsiniz.) karides, uskumru, istavrit, hamsi zargana veya diğer balık türlerini yem olarak kullanabilirsiniz. Özellikle hamsi ve zargana gibi balıkları bir gün önceden tuzlayıp çabuk dağılmalarını engelleyebilirsiniz. Günün ilk ışıkları çoğu avda verimli olduğu gibi mezgit avındada genellikle verimli geçmektedir.
Mezgit avı genelde yemli takımlar kullanılarak yapılmaktadır. Bunun yanında çapari kullanarakda avlanabilirsiniz. Olta kalınlığınızı atacağınız mesafeye göre ayarlamanız gerekmektedir. Oltada 3-4 arası iğne kullanmanız yeterli olacaktır. Akıntının sertliğine göre kurşun ağırlığını 250 gr ile 400 gr arasında tercih edebilirsiniz. 3 köstekli 0,15 / 0,20 veya 0,20 / 0,25 gibi ince misina kullanarak oltanızı hazırlayabilirsiniz. Mezgitin eti oldukça yumuşaktır bu nedenle yakalanan balıkları soğuk bir yerde muhafaza etmeniz gerekmektedir. Aksi takdirde balıklarınızın yumuşadığını ve tazeliğini çabucak yitirdiğini farkedeceksiniz.
Balığınızın kokmasını önlemek amacıyla suyunuda sık sık değiştirmenizde yarar vardır.

Mezgit Nasıl Temizlenir

Mezgit balığının temizlenmesi, hamsi balığına benzemektedir. Boyun kısmından bıçak darbesi ile bir kesik atınız. Bu kesikten balığı karnının alt kısmından kuyruğuna kadar yarıyoruz ve içindeki organlarını güzelce temizliyoruz. Kan pıhtısı kalmaması için güzelce yıkayınız. Farklı bir temizleme şekli olarak ise kesme tahtasına yatırdığımız mezgitlerin bıçak darbesi ile kafası kesilir. Bıçağın uç kısmı ile içerisindeki organlar dışarı çekilir. Güzelce yıkanıp temizlenir.

Mezgit Balığının Yararları Nelerdir

Beyin ve vücud gelişimi için oldukça önemli olan mezgit, folik asit bakımından oldukça zengindir. Mezgit balığında B vitamini oldukça fazla bulunmaktadır. B vitamini eksikliği vücudumuza yorgunluk bitkinlik ve halsizlik olarak yansımaktadır. Bu nedenle B vitamini vücumuzun direnci için oldukça önemli olmaktadır. Diyabet ve kalp hastalıkları içinde oldukça önemlidir. Az yağlı bir balık türü olmasından dolayı, formunu koruyanlar ve diyet yapanlar rahatlıkla tercih edebilmektedir.

Mezgit Balığının Tüketilme Şekilleri

Sağlıklı ve az kalorili bir tüketim için ızgara ve fırında pişme şekliyle öne çıkan mezgitin, buğulamasıda oldukça lezzetlidir. Izgara şeklinde tüketimi biraz kuru olsada bu lezzeti sevenler aramızda oldukça fazladır. Yabancı ülkelerde konserve şeklinde tüketimi de çok fazla talep görmektedir. Yağ oranı oldukça düşük olan mezgitin, tavasıda oldukça lezzetli olmaktadır. Özellikle kızartma yağına bir parça tereyağı ekleyerek, mısır ununa biraz tuz ve karabiber eklediğimiz harç ile lezzetlendirerek kızarttığımız balıkların tadına doyum olmayacaktır. (İsteğe göre balıklarınızı harç ile kaplamadan önce yumurtaya bulayabilirsiniz.)
Kılçıkları yumuşaktır ve kızartıldığında çok rahatsız etmemektedir bu nedenle kıtır şekilde tüketilebilmektedir.

Domates ve Mantar Soslu Mezgit Tarifi

Malzemeler;

• 500 gr temizlenmiş mezgit
• 4-5 adet temizlenmiş orta boy mantar
• 1 adet orta boy soğan
• 2 adet domates
• 1 adet biber
• Zeytinyağı
• Tuz
• Karabiber
• 1-2 diş sarımsak (isteğe göre) 

Yapılışı;

Zeytinyağını koyduğumuz tavamızı orta ateste ısınmaya bırakıyoruz. Isınan yağımıza ilk olarak kabukları soyulmuş, yıkanıp küçük küçük doğranmış, mantarlarımızı ekliyoruz. 2-3 dakika sonrasında küçük küçük doğradığımız soğanımızı, sarımsağımızı ve biberimizi ekleyerek sotelemeye bırakıyoruz.
Biber sarımsak ve soğanlarımız sotelendikten sonra küçük küçük doğrayarak kabuklarını soyduğumuz domatesi ekleyerek bir iki defa karıştırıyoruz. (Domatesinizin suyu az ise, çok az miktarda su ekleyebilirsiniz.) Tuzu ve karabiberimizi (isteğe göre baharatları azaltıp arttırabilirsiniz.) ekledikten sonra, son olarak temizlenmiş mezgitlerimizide tavamıza alıp güzelce karıştırarak harmanlıyoruz ve pişmeye bırakıyoruz. Orta sıcaklıktaki ateşte ortalama 10 dakika piştikten sonra servis tabağımıza alarak sıcak servis yapıyoruz.

Mezgit Buğulama Tarifi

   Malzemeler

• 1 kg temizlenmiş mezgit
• 2 adet domates
• 2 adet biber
• 1 yemek kaşığı tereyağı
• 1-2 diş sarımsak (isteğe göre)
• 1 yemek kaşığı sıvı yağ
• Tuz
• Karabiber (isteğe göre baharatlar değiştirilebilir)
• Yarım su bardağı su 

   Yapılışı

Temizlenmiş ve yıkanmış mezgitlerimizi tuzlayarak süzgeçe bırakıyoruz. Mezgitlerimizi kullanacağımız tencereye diziyoruz. Üzerine rendelediğimiz domatesi ekliyoruz. Küçük küçük doğradığımız biberlerimizle birlikle soyulmuş sarımsağımızıda ekliyoruz. Son olarak suyumuzu ve karabiberimizi ekliyoruz. (Domatesinizin sululuk oranına göre suyu kontrollü ekleyiniz.) 7-10 dakika kadar pişmeye bırakıyoruz. Bu süre sonunda 1 yemek kaşığı sıvı yağ ve 1 yemek kaşığı tereyağı ekliyoruz.
Tenceremizin kapağını kapatıp yaklaşık 15-20 dakika kadar pişmeye bırakıyoruz. Mezgit buğulamayı sıcak servis ediniz.
Afiyet Olsun.